Đông Y

Món ăn phòng, trị bệnh trong mùa thu

Vịt nấu hạt sen, nước củ mài, nước bách hợp nấu mía... là những món nên dùng bồi bổ trong mùa thu để da dẻ mịn màng, phòng các bệnh hô hấp, đại tràng.

Lương y Đinh Công Bảy, Tổng thư ký Hội Dược liệu TP HCM cho biết, trong mùa thu, người ta dễ bị các bệnh hô hấp, bệnh của đại tràng như đại tiện bí, đại tiện táo, viêm dạ dày, viêm ruột cấp tính, các bệnh viêm nhiễm như lỵ amip, thương hàn, viêm não B, sốt rét…

Vào mùa thu, việc ăn uống, điều dưỡng cần chú ý bình hòa ôn táo, kỵ các thực phẩm hàn lương hoặc tân nhiệt (cay, nóng). Mùa thu cần kết hợp ăn uống bồi bổ và dùng thuốc bổ dưỡng, chứ không chỉ đơn thuần áp dụng riêng mặt nào.

Cách chế biến món ăn có ích cho sức khỏe trong mùa thu:

Nước hoài sơn (củ mài)

Củ mài

Hoài sơn 150 g, rửa sạch gọt vỏ thái lát, cho vào nồi thêm ít nước nấu lấy nước cốt. Ăn hoài sơn, uống nước, dùng cho người bị lao phổi, ho, ra mồ hôi trộm hay tự ra mồ hôi.

Cháo hoài sơn

Hoài sơn sống 120 g, gạo tẻ 50 g.

Hoài sơn thái lát, gạo vo sạch, hai thứ nấu cháo, chia ăn nhiều lần trong ngày. Có thể dùng hoài sơn sống 60 g, ý dĩ nhân sống 60 g, hồng khô 30 g, gạo tẻ 50 g, nấu thành cháo nhừ để ăn trong ngày.

Nước bách hợp

Bách hợp tươi 2-3 quả, tách múi làm đôi rửa sạch, vắt lấy nước, uống với nước ấm.

Ngoài ra có thể làm món nước bách hợp nấu đường bằng cách bách hợp tách múi làm đôi, rửa sạch, cho vào nồi thêm nước nấu nhừ, thêm đường trắng, dùng lượng vừa đủ tùy lúc.

Hoặc món nước bách hợp nấu mía: Bách hợp tách múi làm đôi rửa sạch, cho vào nồi thêm nước nấu chín, đổ vào nước mía, nước vắt cà rốt mỗi thứ nửa ly, trộn đều. Dùng uống sáng và chiều, dùng cho lao phổi ho hư nhiệt.

Trà ngân nhĩ

Ngân nhĩ

Gồm mộc nhĩ trắng 20 g, đường phèn 20 g, trà tốt 15 g.

Rửa sạch mộc nhĩ trắng, cho vào nồi cùng với đường phèn và nước vừa đủ để hầm cho nhừ. Ngâm trà với nước sôi khoảng 5 phút rồi lọc lấy nước cho vào nồi canh mộc nhĩ trắng, trộn đều.

Ngày uống 1 thang, uống vào lúc nào cũng được. Tác dụng bổ âm, nhuận phế, trừ đàm. Rất thích hợp với những người có tạng gầy, da khô, hay bị ho khan hoặc có đàm đặc.

Song nhĩ thang

Gồm mộc nhĩ trắng 10 g, mộc nhĩ đen (nấm tai mèo) 10 g, đường phèn 30 g.

Lấy hai loại mộc nhĩ trắng và đen đem ngâm nước nóng cho nở, ngắt bỏ chân, loại tạp chất, rửa sạch rồi cho vào bát cùng với đường phèn và nước vừa đủ.

Đưa bát vào nồi hấp hoặc chưng cách thuỷ khoảng 1 giờ cho mộc nhĩ chín là được. Khi dùng, ăn luôn cả mộc nhĩ lẫn nước đường. Ngày dùng 2 lần, trước bữa ăn 1-2 giờ. Tác dụng bổ âm, bổ thận, nhuận phế.

Món này rất thích hợp với người bị xơ vữa động mạch, huyết áp cao do can thận âm hư, người thường ho hen do phế âm hư.

Nước ngân nhĩ, chuối tiêu

Ngân nhĩ 30 g, chuối tiêu 1 quả.

Ngân nhĩ rửa sạch, thêm nước nấu nhừ, chuối tiêu thái đoạn ngắn cùng nấu với ngân nhĩ một lát là có thể ăn được. Mỗi ngày ăn một bát.

Nước vắt lê - củ sen - tỏi

Nước vắt quả lê 50 ml, nước vắt củ sen 30 ml, nước vắt tỏi 5 ml, tất cả cùng trộn đều trong ly, một lần uống sạch, ngày 1 lần.

Vịt hầm sa sâm, ngọc trúc

Vịt trống 1 con, sa sâm 20 g, ngọc trúc 10 g, rượu khai vị 15 ml, gừng tươi 5 g, hành trắng 10 g, tiêu bột 5 g, muối ăn 5 g.

Vịt làm sạch, mổ bỏ nội tạng và móng, rửa sạch, để vào nước sôi trụng vài phút, vớt ra nhúng vào nước lạnh rửa sạch. Sa sâm, ngọc trúc rửa sạch, gừng hành xắt miếng.

Chẻ đầu vịt làm đôi, lấy 8-10 g sa sâm để vào đầu vịt, rồi dùng hành lá cột lại. Số sa sâm, ngọc trúc, gừng tươi và hành còn lại cho vào bụng vịt. Sau đó để vào thố, cho nước vào. Thêm muối, tiêu, rượu khai vị vào trộn đều, dùng vải đậy kín rồi đặt vào nồi chưng 2 giờ.

Sau khi lấy thố vịt ra, bỏ gừng, hành không dùng. Nêm muối, bột nêm cho vừa ăn là được.

Món ăn này có tác dụng bổ thận, ích tinh tủy, bổ phế, dứt ho suyễn, khử huyết ứ. Thích hợp dùng cho thận âm hư, phế âm hư, dẫn tới các chứng hư lao ho suyễn, mồ hôi trộm, liệt dương, di tinh, lưng đau gối mỏi.

Vịt nấu hạt sen

Vịt nấu hạt sen

Vịt 1 con, hạt sen 50 g, cải bẹ trắng 50 g, gừng 5 g, hành 5 g, tỏi 10 g, muối một ít.

Hạt sen ngâm nước ấm. Cải ngâm nước, rửa sạch. Vịt làm sạch, bỏ đuôi, móng và nội tạng, ướp gừng, hành, tỏi đập dập.

Bỏ vịt và hạt vào nồi, đổ vào chừng nửa lít nước, dùng lửa lớn nấu sôi. Sau đó vặn lửa nhỏ nấu thêm 45 phút thì cho cải vào, nấu đến khi nước sôi lại là được. Mỗi tuần ăn một lần.

Tác dụng bổ thận âm, bổ phế, trừ ho, hạ huyết áp.

Vịt hầm hoài sơn, câu kỷ tử

Thịt vịt 100 g, câu kỷ tử 10 g, hoài sơn 30 g, gia vị các loại.

Vịt làm sạch, cho vào nồi đất cùng các dược liệu, thêm nước vừa đủ để hầm nhừ rồi nêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.

Tác dụng bổ phế, bổ tinh khí, cường gân cốt, dùng cho các trường hợp phế khí suy, ho suyễn, cơ thể suy nhược, gầy còm, ốm yếu.

Gà ác hầm nhị đông

Gà ác 1 con, thiên môn đông 20 g, mạch môn đông 20 g, rượu khai vị 10 g, muối 4 g, bột nêm 3 g, gừng 5 g, hành 10 g, tiêu bột 3 g.

Thiên môn đông tẩm nước cho ướt. Mạch môn đông ngâm nước một đêm, đập vỡ, lấy cọng cứng bên trong ra, rửa sạch. Gà ác nhổ lông, mổ bỏ nội tạng và móng; gừng đập dập; hành xắt khúc.

Cho tất cả nguyên liệu vào nồi chưng với 2.800 ml nước, dùng lửa lớn nấu cho bốc hơi 35 phút. Nêm muối, bột nêm tinh gà, tiêu bột vào là được.

Tác dụng bổ phế, bổ thận, tư âm, bổ huyết, trừ ho suyễn, giảm béo phì.

AloBacsi.vn 
Theo Lê Phương - VnExpress

************************************************************

5 bài cổ phương trị cảm mạo phong hàn

Cảm mạo xuất hiện trong cả 4 mùa, nhưng hay gặp vào lúc chuyển mùa. Sau đây là một số bài thuốc cổ phương trị bệnh này rất hiệu quả:

Người bệnh có biểu hiện sốt nhẹ, sợ lạnh, sợ gió, nhức đầu, có hoặc không có mồ hôi, ngạt mũi, chảy nước mũi, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch phù. Nếu kèm thêm thấp thì người và các khớp xương đau nhức. Phép chữa là phát tán phong hàn (dùng các thuốc tân ôn giải biểu), nếu kèm theo thấp thì thêm thuốc trừ phong thấp. Sau đây là một số bài thuốc cổ phương trị bệnh này rất hiệu quả:

Cửu vị khương hoạt thang: khương hoạt 6g, phòng phong 6g, thương truật 6g, tế tân 4g, xuyên khung 8g, bạch chỉ 8g, sinh địa 8g, hoàng cầm 8g, cam thảo 6g. Sắc uống ngày 1 thang. Chữa cảm phong hàn kèm theo người và các khớp xương đau nhức (có thấp).

Ma hoàng thang: ma hoàng 6g, hạnh nhân 8g, quế chi 4g, cam thảo 4g. Sắc uống ngày 1 thang. Dùng cho người nhức đầu, phát sốt, sợ gió, xương khớp đau mỏi, không có mồ hôi, thở khó (suyễn thở).

Quế chi thang: quế chi 12g, thược dược 12g, cam thảo 6g, sinh khương 12g, đại táo (xé nát) 12 quả. Sắc uống ngày 1 thang. Dùng cho người sợ gió, sợ lạnh, người hâm hấp sốt, mồ hôi tự ra, thở mạnh, nôn khan.

Hương tô tán: hương phụ 80g, tử tô 80g, trần bì 40g, cam thảo 20g. Tán bột. Ngày uống 12g, uống với nước ấm hoặc nước hãm với 3 - 5 lát gừng tươi. Trị cảm mạo, đau đầu, sốt, ngực bụng đầy trướng, ợ hơi, không muốn ăn.

Lá tía tô khô, cà gai leo khô, hương phụ khô đều 80g; trần bì 40g. Tán bột. Mỗi ngày uống 20g, hãm với nước sôi.

Kinh phong bại độc tán: sài hồ 40g, tiền hồ 40g, chỉ sác 40g, xuyên khung 40g, khương hoạt 40g, độc hoạt 40g, phục linh 40g, cát cánh 40g, cam thảo 20g, kinh giới 40g, phòng phong 40g. Tán thành bột. Ngày uống 12 - 20g hoặc sắc uống. Chữa cảm phong hàn kèm theo người và các khớp xương đau nhức (có thấp).

Nước xông bằng dược liệu có tinh dầu, tốt trong trị cảm mạo.

Kết hợp dùng bài thuốc xông với 3 loại dược liệu:

Loại có tinh dầu để sát khuẩn đường hô hấp: lá chanh, lá bưởi, tía tô, kinh giới, bạc hà, sả, tràm, đại bi.

Loại có tác dụng kháng sinh: cúc tần...

Loại có tác dụng hạ sốt: lá tre, lá duối.

Và day bấm các huyệt: phong môn, hợp cốc, khúc trì; nếu nhức đầu, day thêm bách hội, thái dương; có ho, thêm xích trạch, thái uyên; ngạt mũi, thêm nghinh hương...

Vị trí huyệt

Phong môn: dưới mỏm gai đốt sống lưng 2, ra ngang 1,5 tấc.

Hợp cốc: khép ngón trỏ và ngón cái sát nhau, huyệt ở điểm cao nhất của cơ bắp ngón trỏ ngón cái.

Khúc trì: co khuỷu tay vào ngực, huyệt ở đầu lằn chỉ nếp gấp khuỷu, nơi bám của cơ ngửa dài, cơ quay 1, cơ ngửa ngắn khớp khuỷu.

Bách hội: nằm ở điểm lõm ngay trên đỉnh đầu, là điểm giao của đường nối hai đỉnh vành tai với đường dọc cơ thể.

Thái dương: chỗ lõm phía đuôi lông mày.

Xích trạch: gấp nếp khuỷu tay lại, huyệt ở chỗ lõm bờ ngoài gân cơ nhị đầu cánh tay, bờ trong phần trên cơ ngửa dài, cơ cánh tay trước.

Thái uyên: trên lằn chỉ ngang cổ tay, nơi chỗ lõm trên động mạch tay quay, dưới huyệt là rãnh mạch tay quay.

Nghinh hương: điểm gặp nhau của đường ngang qua chân cánh mũi và rãnh mũi - miệng.

AloBacsi.vn
Theo TS. Nguyễn Đức Quang - Sức khỏe & Đời sống

************************************************************

Bài thuốc hay từ dây móc câu

Dây móc câu hay còn gọi là câu đằng, dây dang quéo, móc ớ, vuốt, co nam kho (Thái), pước cậu, nam lập câu (Tày), ghím tỉu (Dao).

Là loại dây leo, thường mọc ở nơi mát. Lá mọc đối có cuống, hình trứng đầu nhọn, mặt dưới lá như có phấn, ở mặt lá có gai mọc cong xuống trông giống như lưỡi câu nên gọi là móc câu. Hoa nhỏ hình cầu nở vào mùa hạ, có màu vàng trắng.

Cây mọc hoang nhiều ở các tỉnh miền núi nước ta. Bộ phận được sử dụng làm thuốc là phần đốt thân có móc câu (loại đốt có 1 móc câu hay loại có 2 móc câu tốt hơn) cắt nhỏ phơi hay sấy khô. Cây thường được thu hoạch vào mùa xuân hoặc mùa thu. Ở nhiều nơi nhân dân còn dùng móc câu để ăn trầu.

Theo y học cổ truyền, móc câu có vị ngọt, tính hàn, đi vào các kinh Can và Tâm bào. Có công năng thanh nhiệt, bình can, trấn kinh, trừ nội phong, chống co thắt. Chủ trị trẻ em bị hàn nhiệt, kinh giãn, trị nhức đầu hoa mắt ở người lớn.

Một số bài thuốc áp dụng:

Chữa nghiến răng:Móc câu 10g, kim ngân hoa 9g, cúc hoa vàng 6g, địa long 6g, bạc hà 3g. Tất cả sắc với 200ml nước còn 50ml, uống 1 lần trong ngày.

Hỗ trợ điều trị tăng huyết áp: Móc câu 10g, xuyên khung 5g, cam thảo 2g, quế chi 3g. Đổ 3 bát nước sắc còn lại 1 bát chia 3 lần uống trong ngày. 10 ngày một liệu trình.

Dược liệu đã sơ chế

Hoặc móc câu 10g, lá dâu 8g, cúc hoa vàng 8g, hạ khô thảo 8g, thảo quyết minh 8g, sao vàng. Đổ 500ml nước sắc còn 200ml, chia 2 lần uống trong ngày. Dùng liền 10 ngày.

Hoặc móc câu 12g, thạch quyết minh 20g, chi tử 8g, hoàng cầm 8g, ngưu tất 8g, ích mẫu 12g, tang ký sinh 20g, dạ đằng giao 12g, bạch linh 12g, thiên ma 8g. Đổ 800ml nước sắc còn 300ml, chia 3 lần uống trong ngày. Dùng liền 10 ngày.

Hỗ trợ chữa trúng phong, liệt thần kinh mặt: Móc câu 12g, dây hà thủ ô tươi 24g. Sắc uống trong ngày.Khi sắc thuốc gần được mới cho móc câu vào để cho sôi 1 - 2 phút, trào lên là được.

AloBacsi.vn
Theo BS Trần Thị Hải - Sức khỏe & Đời sống